Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı UNESCO Dünya Mirası
Türkiye'nin Varlıkları - Dünya Miras Listesi UNESCO


Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı UNESCO dünya mirası listesinin Kültürel Peyzaj kategorisinde yer alır. 1457 Liste sıra no ile kayıt altına alındı. 2014 yılından beridir dünyanın sayılı yerleri arasına girmeye hak kazandı. Ege bölgesi İzmir şehrinde yer alan bu özel varlık, her sene yüzbinlerce ziyaretçiyi karşılıyor. Sizlerinde listenize almanızı, UNESCO miraslarını yakından görmenizi tavsiye ederiz.
Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı UNESCO Dünya Mirası
Dünya Miras Komitesi’nin otuz sekizinci dönem toplantısında kültürel peyzaj kategorisinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, farklı uygarlıklara ait zengin tarihsel birikimi aynı coğrafyada bir araya getirmektedir. Özellikle Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerine ait ardışık katmanları barındıran bu geniş alan, Pergamon çok katmanlı kenti, Kibele Kutsal Alanı, İlyas Tepe, Yığma Tepe, İkili, Tavşan Tepe, X Tepe, A Tepe ve Maltepe Tümülüsleri gibi dokuz ayrı bileşenden oluşmaktadır. Kale Dağı’nın zirvesine konumlanan antik Pergamon yerleşimi, etkileyici anıtsal yapılarıyla Helenistik dönem şehir planlamacılığının en başarılı örneklerinden birini sunmaktadır.
Helenistik Bergama Krallığı’nın başkenti olan kent aynı zamanda güçlü bir eğitim merkezi olarak önemli bir entelektüel çevre oluşturmuştur. Roma İmparatorluğu döneminde Asya Eyaleti’nin yönetim merkezi haline gelen Bergama, özellikle antik dünyanın önde gelen sağlık merkezlerinden biri olan Asklepion’a da ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca kentin çevresindeki kültürel peyzaj, Helenistik ve Roma dönemlerine ait olağanüstü örnekleri barındırırken, bu tarihsel katmanların üzerine yayılmış Osmanlı dönemine ait camiler, hanlar, hamamlar ve ticaret yapıları Bergama’nın çok katmanlı kimliğini güçlendirmeye devam etmiştir. Bu eşsiz bütünlük, Bergama’yı hem tarihsel zenginliği hem de kültürel sürekliliği açısından benzersiz kılmaktadır.
| Listeye Alınma Tarihi: | 2014 |
| Liste Sıra No: | 1457 |
| Bağlı Bulunduğu İl / İlçe: | İzmir / Bergama |
| Bulunduğu Bölge: | Ege Bölgesi |
| Kategorisi: | Kültürel Peyzaj |
| Listeye Alınma Kriterleri: | (i), (ii), (iii), (iv), (vi) |
Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı Tarihçesi – Kısaca
Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerine ait ardışık kültürel izleri bir arada barındıran eşsiz bir tarih alanıdır. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 2014 yılında alınan bu geniş bölge, Pergamon antik kenti, Kibele Kutsal Alanı ve çeşitli tümülüslerden oluşan dokuz bileşeni içermektedir. Kale Dağı üzerindeki Pergamon, Athena ve Trajan tapınakları, dik yamaç tiyatrosu, kütüphanesi ve Zeus Sunağı ile Helenistik şehir planlamacılığının en seçkin örneklerini sergilemektedir. Kent, Helenistik dönemde Bergama Krallığı’nın başkenti ve önemli bir bilim merkezi olmuş, Roma döneminde ise Asya Eyaleti’nin yönetim merkezi haline gelmiştir. Ayrıca Asklepion gibi ünlü sağlık yapıları bölgenin tarihsel önemini artırmaktadır. Osmanlı dönemine ait camiler, hanlar ve çarşılar ise Bergama’nın çok katmanlı yapısına son halkayı eklemektedir. Bu zengin tarihsel bütünlük, Bergama’yı kültürel miras açısından benzersiz bir konuma taşımaktadır.
Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı ’nın UNESCO Mirası Olarak Önemi
Bergama, farklı uygarlıkların izlerini aynı coğrafyada birleştiren eşsiz bir merkezdir. Anıtsal yapılar, çok katmanlı kültürel gelişimin somut örneklerini etkileyici biçimde göstermektedir. Bölge, Helenistik dönem şehir planlamasının üstün niteliklerini açıkça yansıtmaktadır. Ayrıca sağlık, eğitim ve dini yaşamı bir arada sunan önemli bir merkezdir.
- Neden listeye alındı?
Bergama, uzun dönemlere yayılan kültürel birikimi olağanüstü bütünlükle koruduğu için seçilmiştir. Alan, pek çok uygarlığın mimari ve toplumsal mirasını birlikte göstermektedir. Anıtsal yapıların özgünlüğü ve korunmuşluğu listeye alınmayı desteklemiştir. Bergama’nın bilim ve sağlık alanındaki tarihsel önemi de belirleyici olmuştur.
- Evrensel Değer Kriterleri
Kriter (ii): Farklı kültürlerin etkileşimini gösteren önemli bir alan olması.
Bergama, doğu ve batı kültürlerinin izlerini birlikte barındırmaktadır.
Kriter (iii): Artık var olmayan kültürlere istisnai tanıklık sunması.
Helenistik krallık dönemi yapıları, kaybolmuş yaşam biçimlerine açıkça ışık tutmaktadır.
Kriter (iv): Tarihin önemli aşamalarını temsil eden seçkin mimari örnekler içermesi.
Tapınaklar, tiyatro ve agora, Helenistik mimarinin ulaştığı doruk seviyeyi göstermektedir.
