Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri UNESCO Dünya Mirası
Türkiye'nin Varlıkları - Dünya Miras Listesi UNESCO


Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri UNESCO dünya mirası listesinin Kültürel kategorisinde yer alır. 1488 Liste sıra no ile kayıt altına alan miras, 2015 yılından beridir dünyanın sayılı yerleri arasına girmeye hak kazandı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi bölgesi Diyarbakır şehrinde yer alan bu özel varlık, her sene yüzbinlerce ziyaretçiyi karşılıyor. Sizlerinde listenize almanızı, UNESCO miraslarını yakından görmenizi tavsiye ederiz.
Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri UNESCO Dünya Mirası
İlk olarak, Diyarbakır Kalesi ile Hevsel Bahçeleri iki temel bileşenden oluşmaktadır. Diyarbakır Surları özellikle yedi bin yıllık tarihsel yapısını günümüze kadar büyük ölçüde korumuştur. Genellikle farklı medeniyetlerin ihtiyaçları doğrultusunda biçimlenen bu tarihi yapılar özgün ve etkileyici nitelikler taşımaktadır. Arasıra yapılan bilimsel araştırmalar, kalenin ve burçların halen yüksek düzeyde özgünlük sergilediğini ortaya koymaktadır. Hevsel Bahçeleri özellikle bölge halkının tarih boyunca kullandığı önemli ve verimli bir bahçe olarak değerlendirilmektedir. Bahçeler genellikle sekiz bin yıllık süre boyunca bölgenin kültürel değer üretimine sürekli katkı sağlamıştır. Arasıra çeşitli uygarlıkların izleri bu bereketli topraklarda belirgin şekilde gözlemlenebilmektedir. Son olarak, Hevsel’in oluşturduğu doğal peyzaj ile kalenin yaşamsal işbirliği kentin binlerce yıllık kesintisiz yaşamının en önemli unsurlarından birini oluşturmaktadır. UNESCO listesinde 2015 yılından beridir listelenmekte
| Listeye Alınma Tarihi: | 2015 |
| Liste Sıra No: | 1488 |
| Bağlı Bulunduğu İl / İlçe: | Diyarbakır / Sur |
| Bulunduğu Bölge: | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| Kategorisi: | Kültürel |
| Listeye Alınma Kriterleri: | (v) |
Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Tarihçesi – Kısaca
İlk olarak, Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri yedi bin yıllık kesintisiz bir tarihe sahiptir. Bölge özellikle birçok medeniyetin şehircilik anlayışını ve savunma sistemlerini birlikte yansıtmaktadır. Genellikle Diyarbakır Surları’nın özgün taş işçiliği ile Hevsel Bahçeleri’nin verimli yapısı dikkat çeker. Arasıra farklı kültürlerin izleri hem kale yapılarında hem de bahçe düzeninde görülebilmektedir. Son olarak, bu iki unsurun bütüncül yaşamsal ilişkisi Diyarbakır’ın tarihsel kimliğini güçlü biçimde tanımlamaktadır.
Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri’nin UNESCO Mirası Olarak Önemi
İlk olarak, alan özellikle özgünlüğünü koruyan sur yapıları ve tarımsal peyzajıyla öne çıkmaktadır. Hevsel Bahçeleri Genellikle kentin uzun süreli yaşamını destekleyen önemli bir üretim merkezi olmuştur. Arasıra yapılan araştırmalar bölgenin askeri, sosyal ve çevresel özelliklerinin birlikte değerlendirildiğini göstermektedir. Bu kültürel peyzaj özellikle insan-doğa ilişkisinin benzersiz biçimde sürdüğü önemli bir örnektir. Son olarak, alanın tarihsel sürekliliği UNESCO tarafından korunması gereken üstün evrensel değer sunmaktadır.
- Neden listeye alındı?
İlk olarak, alan özellikle olağanüstü korunmuş surları ve eşsiz bahçe düzeni nedeniyle listeye alınmıştır. Genellikle askeri mimari ile tarımsal peyzajın bütünleşmesi dünya mirasında nadir görülen bir durumdur. Arasıra yapılan kazılar, bölgenin farklı kültürleri uzun dönem barındırdığını açıkça göstermektedir. Aynı zamanda Hevsel Bahçeleri özellikle kente sağladığı yaşamsal kaynaklarla sürdürülebilirlik örneği sunar. Son olarak, alanın özgünlüğü ve tarihsel bütünlüğü UNESCO’nun değerlendirme ölçütlerini güçlü biçimde karşılamıştır.
- Evrensel Değer Kriterleri
- Kriter (iv): İlk olarak, Diyarbakır Surları özellikle dünya üzerinde ayakta duran en büyük savunma yapılarındandır. Genellikle surlarda görülen mimari düzen, dönemlerin askeri gelişimini olağanüstü biçimde temsil etmektedir.
- Kriter (v): Hevsel Bahçeleri özellikle insan ile doğal çevre arasındaki geleneksel üretim ilişkisini göstermektedir. Arasıra değişen iklim koşullarına rağmen bahçeler kente sürekli yaşam desteği sağlamayı sürdürmüştür. Son olarak, bu peyzaj geleneksel yaşam biçimlerinin sürdürülebilir örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
