Hattuşa – Hitit Başkenti UNESCO Dünya Mirası
Türkiye'nin Varlıkları - Dünya Miras Listesi UNESCO
Hattuşa – Hitit Başkenti UNESCO dünya mirası listesinin Kültürel kategorisinde yer alır. 377 Liste sıra no ile kayıt altına alındı. 1986 yılından beridir dünyanın sayılı yerleri arasına girmeye hak kazandı. Ayrıca Karadeniz bölgesi Çorum şehrinde yer alan bu özel varlık, her sene yüzbinlerce ziyaretçiyi karşılıyor. Sizlerinde listenize almanızı, UNESCO miraslarını özellikle yakından görmenizi tavsiye ederiz.
Hattuşa – Hitit Başkenti UNESCO Dünya Mirası
Hattuşa’nın 1986 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmesi, onun Anadolu tarihindeki olağanüstü önemini açıkça göstermektedir. Boğazköy’de ki bu kadim şehir, Hitit İmparatorluğu’nun başkentidir. Ayrıca yüzyıllar boyunca bölgenin siyasi ve kültürel merkezini oluşturmuştur. İlk sakinleri olan Hattiler kente “Hattuş” adını vermiş, ancak Hitit egemenliği başladıktan sonra şehir “Hattuşa” olarak anıldı. M.Ö. 1700’lerde Kuşşara kralı Anitta şehri ele geçirdi. Ayrıca aynı hükümdar tarafından yıkılan ve Anitta yazılı kayıtlarda ilk Hitit kralı olarak kabul edilir. Yaklaşık bir yüzyıl sonra I. Hattuşili şehri yeniden kurdu. Dört yüzyıldan uzun süre hüküm sürecek büyük bir uygarlığın kalbi haline gelmiştir. Günümüzde görülen kalıntıların büyük bölümü IV. Tudhaliya dönemine ait olup, bu alanlarda görkemli tapınaklar, önemli yönetim yapıları ve geniş savunma surları gibi değerli mimari örnekler bulunmaktadır.
| Listeye Alınma Tarihi: | 1986 |
| Liste Sıra No: | 377 |
| Bağlı Bulunduğu İl / İlçe: | Çorum / Boğazkale |
| Bulunduğu Bölge: | Karadeniz Bölgesi |
| Kategorisi: | Kültürel |
| Listeye Alınma Kriterleri: | (i), (ii), (iii), (iv) |
Hattuşa – Hitit BaşkentiTarihçesi – Kısaca
Hattuşa, Çorum’un Boğazköy bölgesinde yer alan ve Hitit İmparatorluğu’na başkentlik yapmış olan en önemli antik yerleşimlerden biridir. Kentin kökeni Hattilere kadar uzanmakta olup Hitit egemenliğiyle birlikte “Hattuşa” adını almıştır. M.Ö. 17. yüzyılda I. Hattuşili tarafından yeniden kurulan şehir, dört yüzyılı aşkın süre boyunca imparatorluğun siyasi, dini ve kültürel merkezi olarak gelişmiştir. Tapınakları, surları, kraliyet yapıları ve anıtsal kapılarıyla dikkat çeken Hattuşa, Hititlerin ileri şehir planlamasını ve devlet örgütlenmesini yansıtır. Bu benzersiz arkeolojik alan, 1986 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır.
Hattuşa – Hitit Başkenti ’nin UNESCO Mirası Olarak Önemi
Hattuşa, Hitit İmparatorluğu’nun siyasi, dini ve kültürel merkezi olarak Eski Yakındoğu uygarlıklarının gelişimini anlamada büyük bir öneme sahiptir. Kentteki anıtsal surlar, tapınaklar, kaya odaları, kabartmalar ve mühürlü arşivler, Hititlerin devlet yapısını, dini inançlarını ve şehir planlama anlayışını günümüze taşıyan eşsiz kanıtlar sunmaktadır. Bölgede çok iyi korunmuş mimari izlerin bulunması, Hattuşa’yı dünya arkeolojisi açısından benzersiz bir referans noktası hâline getirmektedir.
- Neden listeye alındı?
Hattuşa, hem Hitit uygarlığının en güçlü dönemini temsil eder. Ayrıca başkent olması ve mimarisinin olağanüstü şekilde korunmuş olması nedeniyle Miras Listesi’ne dahil edildi. Boğazköy’deki Büyük Kale, Yazılıkaya açıkhava tapınağı, Aslanlı ve Sfenksli Kapılar gibi yapılar var. Özellikle Hititlerin ileri mühendislik ve estetik anlayışını gözler önüne sermektedir. Ayrıca bölgede bulunan çivi yazılı tablet arşivi mevcut. Yakındoğu tarihinin en önemli yazılı belge koleksiyonlarından biri olarak kültürel miras değerini artırmaktadır.
- Evrensel Değer Kriterleri
Hattuşa, UNESCO tarafından (i), (ii), (iii) ve (iv) numaralı kriterler doğrultusunda Dünya Mirası ilan edilmiştir:
Kriter (i): İnsan yaratıcı dehasının üstün bir ürünü olma.
Sfenksli Kapı, Aslanlı Kapı ve Yazılıkaya’daki kabartmalar, Hitit sanatının en etkileyici örneklerindendir.
Kriter (ii): Farklı kültürel geleneklerin etkileşimini göstermesi.
Hattuşa, Anadolu, Mezopotamya ve Orta Avrupa kültürleri arasındaki yoğun etkileşimin merkezlerinden biri olmuştur.
Kriter (iii): Var olmayan bir uygarlığın benzersiz tanıklığını sunması.
Hitit İmparatorluğu’nun devlet yapısı, dini inançları ve yaşam biçimine dair en kapsamlı bulgular Hattuşa’da bulunmaktadır.
Kriter (iv): Önemli bir tarihsel dönemi temsil eden mimari yapılar içermesi.
Kent surları, büyük tapınak alanı, kaya odaları ve kraliyet yapıları, Bronz Çağı uygarlığının ileri düzey şehir planlamasını yansıtır.