Xanthos-Letoon UNESCO Dünya Mirası

İçerik Anagörsel Altı Reklam Alanı

Xanthos-Letoon UNESCO dünya mirası listesinin Kültürel kategorisinde yer alır. Kültürel Liste sıra no ile kayıt altına alındı. 1988 yılından beridir dünyanın sayılı yerleri arasına girmeye hak kazandı. Akdeniz bölgesi Antalya ve Muğla şehirleri sınırınlarında yer alan bu özel varlık, her sene yüzbinlerce ziyaretçiyi karşılıyor. Sizlerinde listenize almanızı, UNESCO miraslarını yakından görmenizi tavsiye ederiz.

Xanthos-Letoon UNESCO Dünya Mirası

Xanthos, Fethiye’ye yaklaşık kırk altı kilometre uzaklıktaki Kınık köyü çevresindedir. Antik Çağ’da Likya’nın en önemli idari merkezi olarak büyük bir rol üstlenmiştir. Kent, M.Ö. 545 yılına kadar bağımsızlığını korumuş. Ancak Pers egemenliğine girdikten yaklaşık bir yüzyıl sonra tamamen yanarak büyük bir yıkım yaşamıştır. Bu felaketin ardından şehir yeniden inşa edildi. Ayrıca M.Ö. ikinci yüzyılda Likya Birliği’nin başkenti unvanını alarak bölgesel gücünü pekiştirdi. Daha sonraki dönemlerde Roma yönetimine geçen Xanthos, uzun süre Bizans egemenliği altında kaldı. Yedinci yüzyıldaki Arap akınlarına kadar önemini korumuştur. Farklı uygarlıklar tarafından bırakılan yapılar, Likya’ya özgü geleneksel izleri Helenistik ve Roma etkileriyle birleştirerek zengin bir mimari çeşitlilik sundu. Bu nedenle şehir 1988 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.

Letoon ise Xanthos’a yalnızca dört kilometre uzaklıkta. Antik Çağ boyunca Likya’nın başlıca dini merkezi olarak büyük bir manevi öneme sahip olmuştur. Kutsal alan içinde Leto, Apollon ve Artemis’e adanan tapınaklar mevcut. Ayrca bir manastır, bir çeşme yapısı ve bir Roma tiyatrosunun kalıntıları yer almaktadır. Artemis ve Apollon’un annesi Leto onuruna inşa edilen en büyük yapı, batıdaki peripteros planlı Leto Tapınağı olup yaklaşık otuz metreye on beş metre boyutlarıyla oldukça etkileyici görünmektedir. Doğu tarafında yer alan Dor tarzındaki Apollon Tapınağı ise daha küçük boyutlara sahiptir. Ayrıca Leto Tapınağına kıyasla daha az korunmuş. Bu iki tapınağın ortasında bulunan en küçük yapı yaklaşık 18metreye sekiz metre ölçülerindeki Artemis Tapınağıdır. Letoon, Xanthos ile birlikte sahip olduğu arkeolojik ve kültürel değerler nedeniyle UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaya devam etmektedir.

Xanthos-Letoon Tarihçesi – Kısaca

Xanthos–Letoon, Likya uygarlığının en önemli merkezlerinden olup hem siyasi hem de dini açıdan büyük bir role sahiptir. Xanthos, Antik Çağ’da Likya’nın idari başkenti olarak gelişmiş, M.Ö. 545’te Pers egemenliğine girmiş ve geçirdiği büyük yangının ardından yeniden inşa edilmiştir. Kent daha sonra Likya Birliği’nin başkenti olmuş, Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini korumuştur. Letoon ise Xanthos’a yakın konumda bulunan ve Likya’nın kutsal dini merkezi olarak kullanılan bir alan olup Leto, Apollon ve Artemis’e adanmış tapınaklarıyla ünlüdür. Her iki yerleşim de Likya kültürünün mimari, siyasi ve dini açıdan gelişimini yansıtan çok katmanlı kalıntılara sahiptir. Bu nedenle Xanthos–Letoon, 1988 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınarak evrensel kültürel değerleri tescillenmiştir.

Xanthos-Letoon ’un UNESCO Mirası Olarak Önemi

Likya uygarlığının siyasi ve dini merkezlerini bir arada sunan benzersiz bir kültürel miras alanıdır. Xanthos, Likya’nın en büyük idari merkezi olarak bölgenin politik gelişimini yansıtırken; Letoon, Leto, Apollon ve Artemis’e adanmış tapınaklarıyla Likya’nın dini yaşamının kalbi olmuştur. Bu iki merkez birlikte değerlendirildiğinde, Likya kültürünün sosyal yapısı, inanç sistemi, mimari gelenekleri ve tarihsel dönüşümü bütüncül bir şekilde anlaşılabilmektedir. Alan, çok katmanlı yapısıyla Akdeniz uygarlıklarının gelişimine dair önemli bilgiler sunar.

• Neden listeye alındı?

Xanthos–Letoon, Likya uygarlığının en karakteristik mimari ve kültürel özelliklerini taşıdığı, ayrıca çok katmanlı yapısıyla uzun bir tarihsel süreçte gelişen uygarlıkların izlerini koruduğu için UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Bölgenin özgün mezar tipleri, kaya lahitleri, tapınak mimarisi ve yazıtları, Likya kültürünün benzersizliğini kanıtlamaktadır. Ayrıca Xanthos Yazıtı gibi çok dilli belgeler, Akdeniz dünyasındaki kültürel etkileşimlerin anlaşılmasına büyük katkı sağlar.

• Evrensel Değer Kriterleri

Xanthos–Letoon, UNESCO tarafından (ii) ve (iii) numaralı kriterler kapsamında Dünya Mirası ilan edilmiştir:

• Kriter (ii): Farklı kültürel geleneklerin etkileşimini göstermesi.
  Likya bölgesi, Pers, Helenistik ve Roma etkilerinin birleştiği çok kültürlü bir yapıya sahiptir; bu etkileşim mimari ve epigrafik buluntularda açıkça görülmektedir.
• Kriter (iii): Artık var olmayan bir uygarlığın istisnai tanıklığını sunması.
  Xanthos–Letoon, Likya uygarlığının dili, dini ritüelleri, mezar gelenekleri ve idari yapısına dair en kapsamlı bulguları barındırmaktadır.

İçerik Altı Reklam Alanı