Bursa Cumalıkızık UNESCO Dünya Mirası
Türkiye'nin Varlıkları - Dünya Miras Listesi UNESCO


Bursa Cumalıkızık UNESCO dünya mirası listesinin Kültürel kategorisinde yer alır. 1452 Liste sıra no ile kayıt altına alındı. 2014 yılından beridir dünyanın sayılı yerleri arasına girmeye hak kazandı. Marmara bölgesi Bursa şehrinde yer alan bu özel varlık, her sene yüzbinlerce ziyaretçiyi karşılıyor. Sizlerinde listenize almanızı, UNESCO miraslarını yakından görmenizi tavsiye ederiz.
Bursa Cumalıkızık UNESCO Dünya Mirası
Dünya Miras Komitesi’nin otuz sekizinci dönem toplantısında kültürel kategori kapsamında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilen “Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu” alanı, Osmanlı’nın kuruluş dönemini yansıtan özgün bir bütünlük sunmaktadır. Alan, Orhangazi Külliyesi ve çevresini kapsayan Hanlar Bölgesi, Hüdavendigar Külliyesi, Yıldırım Külliyesi, Yeşil Külliye, Muradiye Külliyesi ile geleneksel dokusunu koruyan Cumalıkızık Köyü olmak üzere altı temel bileşenden oluşmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk başkenti olan Bursa, külliyeler etrafında şekillenen kent modeli ve tarih boyunca üstlendiği ticari rolü sayesinde erken Osmanlı şehirleşmesinin en önemli örneklerinden biri haline gelmiştir.
Cumalıkızık Köyü ve çevredeki diğer vakıf köylerinin Bursa’daki hanlar ve külliyelerle kurduğu ekonomik bağlar, Osmanlı’nın bir beylikten güçlü bir imparatorluğa dönüşme sürecinde önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca bu etkileşim, erken dönem Osmanlı toplum yapısını, ekonomik ilişkilerini ve yönetim anlayışını somut bir şekilde gözler önüne sermektedir. Günümüzde özellikle Bursa ve Cumalıkızık, canlı ticaret kültürünün devamı ve kente yakın kırsal yaşamın sürekliliği ile birlikte Osmanlı’nın erken dönem yaşam biçimini yansıtan etkileyici bir miras alanı olarak önemini korumaktadır.
| Listeye Alınma Tarihi: | 2014 |
| Liste Sıra No: | 1452 |
| Bağlı Bulunduğu İl / İlçe: | Bursa / Yıldırım |
| Bulunduğu Bölge: | Marmara |
| Kategorisi: | Kültürel |
| Listeye Alınma Kriterleri: | (i), (ii), (iv), (vi) |
Bursa Cumalıkızık Tarihçesi – Kısaca
Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş dönemini yansıtan en önemli tarihî alanlardan biridir. Bursa, 14. yüzyılda özellikle Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olarak gelişmiş ve külliyeler etrafında şekillenen şehir yapısıyla erken Osmanlı kentleşmesinin örnek modelini oluşturmuştur. Hanlar Bölgesi, büyük çarşılar ve bedestenler sayesinde şehir, yüzyıllar boyunca önemli bir ticaret merkezi olmayı sürdürmüştür. Bu kentleşme düzeni daha sonraki Osmanlı şehirlerine de ilham vermiştir. Ayrıca Bursa’nın ekonomik yaşamıyla bağlantılı Cumalıkızık Köyü ise geleneksel kırsal mimarisini koruyarak Osmanlı’nın erken dönem sosyal ve kültürel düzenine ışık tutmaktadır. Bursa ve Cumalıkızık, bu özgün özellikleri nedeniyle 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.
Bursa Cumalıkızık ’ın UNESCO Mirası Olarak Önemi
Osmanlı’nın erken dönem kentleşme anlayışını bütüncül biçimde yansıtmaktadır. Alan, siyasi ve ekonomik yapılanmanın şekillendiği kuruluş dönemine önemli kanıtlar sunmaktadır. Külliyeler ve ticari yapılar Osmanlı şehir yaşamının temel özelliklerini açıkça göstermektedir. Cumalıkızık ise kırsal mimariyi koruyarak dönemin yaşam düzenini özgün biçimde aktarmaktadır.
- Neden listeye alındı?
Alan, erken Osmanlı kent modelini bozulmadan günümüze taşıdığı için seçilmiştir. Bursa’nın külliyeleri şehir gelişimini belirleyen güçlü merkezler olarak önem taşımaktadır. Cumalıkızık, geleneksel kırsal dokuyu koruyarak kültürel sürekliliğe değerli katkı vermektedir. Ticaret yapıları ve vakıf düzeni alanın evrensel önemini güçlendirmektedir.
- Evrensel Değer Kriterleri
Bursa ve Cumalıkızık, UNESCO tarafından (ii) ve (iv) numaralı kriterler kapsamında Dünya Mirası ilan edilmiştir:
- Kriter (ii): Farklı kültürel geleneklerin etkileşimini göstermesi.
Alan, kırsal ve kentsel yaşamın uyumlu birlikteliğini etkileyici biçimde sergilemektedir. - Kriter (iv): Tarihin önemli aşamalarını temsil eden seçkin mimari örnekler içermesi.
Özellikle külliyeler ve konut dokusu, Osmanlı şehir planlamasının erken örneklerini açıkça yansıtmaktadır.
